Dit wordt het 3P-model genoemd. Predisponerende factoren zijn risicofactoren die iemand kwetsbaar maken voor psychosomatische klachten/ALK, zoals bijvoorbeeld jeugdtrauma’s. Precipiterende factoren zijn triggers die klachten uitlokken: stressoren zoals life events en daily hassles. Perpetuerende factoren zijn gevolgen die klachten in stand houden en herstel belemmeren.
Elke factor kan voorkomen in drie dimensies: biologisch, psychologisch en sociaal. Zo ontstaat een 3x3 tabel, zoals hieronder ingevuld met enkele voorbeelden.
Tabel
Voorbeelden van predisponerende, precipiterende en perpetuerende factoren in biologische, psychologische en sociale dimensie
Biologisch | Psychologisch | Sociaal | |
Predisponerend | (Epi)genetische kwetsbaarheid | Jeugdtrauma | (Omgang met) ziekte in familie |
Precipiterend | Ongeval, virus | Cognities, emoties, gedrag m.b.t. stressoren, bijv. verdriet, boosheid, faalangst, perfectionisme | Stressoren: life events en daily hassles |
Perpetuerend | Inactiviteit, overactiviteit, conditieverlies | Cognities, emoties, gedrag m.b.t. klachten, zoals ongerustheid, vermijden, forceren | Sociale gevolgen, zoals weinig steun, of verlies van werk en inkomen |
Biologische en psychosociale ontregelingen van het stressresponssysteem kunnen klachten zowel veroorzaken, als in stand houden, waardoor vicieuze klachtcirkels en een neerwaartse spiraal kunnen ontstaan, die de ontregelingen versterken en klachtherstel belemmeren.
Vind een therapeut
Waar vind ik een bij NPSN aangesloten psychosomatiek therapeut